อนัตตลักขณสูตร (แปล)

เอวัมเม สุตัง ฯ            

อันข้าพเจ้า(พระอานนท์)ได้สดับมาแล้วอย่างนี้ว่า

เอกัง สะมะยัง ภะคะวา,        

สมัยหนึ่งพระผู้มีพระภาคเจ้า ประทับอยู่ ณ 

พาราณะสิยัง วิหะระติ,         

ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน ใกล้เมืองพาราณสี 

อิสิปะตะเนมิคะทาเย ตัตฺระ โข ภะคะวา ปัญจะ         

ในกาลครั้งนั้นแล พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัส 

วัคคิเย ภิกขู อามันเตสิฯ         

เรียกภิกษุปัญจวัคคีย์ มาแล้วทรงตรัสว่า 

รูปัง ภิกขะเว อะนัตตา ฯ        

ภิกษุทั้งหลาย รูป(คือร่างกายนี้) เป็นอนัตตา 

รูปัญจะหิทัง ภิกขะเว         

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ถ้ารูปนี้เป็นอัตตา คือ 

อัตตา อะภะวิสสะ,             

ตัวตนเรา หรือตัวตนของๆ เราแล้วไซร้,

นะยิทัง รูปัง อาพาธายะ         

รูปนี้ก็ไม่พึงเป็นไปเพื่ออาพาธ,

สังวัตเตยยะ, ลัพเภถะ จะ         

ทั้งยังจะสั่งจะทำได้ดังใจปรารถนาในรูปว่า 

รูเป, เอวัง เม รูปัง โหตุ         

ขอให้รูปร่างกายของเราจงเป็นรูปร่าง 

เอวัง เม รูปัง มา อะโหสีติ ฯ     

อย่างนี้เถิด อย่าได้เป็นรูปร่างอย่างนั้นเลย 

ยัสมา จะ โข ภิกขะเว         

ก็เพราะเหตุใดแล ภิกษุทั้งหลาย รูปจึงเป็น 

รูปัง อะนัตตา,                 

อนัตตา รูปจึงไม่ใช่ตนหรือของๆ ตน 

ตัสฺมา รูปัง อาพาธายะ         

รูปจึงเป็นไปเพื่ออาพาธ,

สังวัตตะติ, นะ จะ ลัพภะติ     

และไม่ได้เป็นไปตามความปรารถนาในรูปว่า 

รูเป, เอวัง เม รูปัง โหตุ         

ขอรูปร่างกายของเราจงเป็นรูปอย่างนี้เถิด 

เอวัง เม รูปัง มา อะโหสีติ ฯ     

อย่าได้เป็นรูปร่างอย่างนั้นเลย 

เวทะนา อะนัตตา ฯ             

เวทนา(คือความรู้สึก-อารมณ์) เป็นอนัตตา,

เวทะนา จะ หิทัง ภิกขะเว         

ภิกษุทั้งหลาย ก็หากว่าเวทนานี้เป็นอัตตา คือ 

อัตตา อะภะวิสสะ,             

สุขหรือทุกข์เป็นตนหรือของๆ ตนจริงแล้วไซร้ 

นะยิทัง เวทะนา อาพาธายะ     

ก็คงไม่เป็นไปเพื่ออาพาธ หรือรู้สึกไม่สบาย 

สังวัตเตยยะ, ลัพเภถะ จะ        

ย่อมเป็นสุขทุกข์ได้ จะบังคับได้ดั่งใจปรารถนา 

เวทะนายะ, เอวัง เม เวทะนา โหตุ     

ว่าขอเวทนาของเราจงรู้สึกอย่างนี้เถิด 

เอวัง เม เวทะนา มา อะโหสีติ ฯ     

อย่าได้มีความรู้สึกเป็นทุกข์เลย 

ยัสฺมา จะ โข ภิกขะเว         

เพราะเหตุที่ว่า เวทนาเป็นอนัตตา คือ

เวทะนา อะนัตตา,             

ไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่ของๆตน จึงบังคับไม่ได้ 

ตัสฺมา เวทะนา อาพาธายะ     

เวทนาจึงเป็นไปเพื่ออาพาธ-รู้สึกไม่สบาย

สังวัตตะติ, นะจะ ลัพภะติ         

และไม่ได้ตามใจปรารถนาในเวทนาว่า 

เวทะนายะ, เอวัง เม เวทะนาโหตุ     

ขอให้เวทนาของเราจงรู้สึกอย่างนี้ๆ 

เอวัง เม เวทะนา มา อะโหสีติฯ         

อย่าได้รู้สึกอย่างนั้นๆ อย่าได้เป็นทุกข์เลย

สัญญา อะนัตตา ฯ                 

สัญญา(ความจำได้-หมายรู้) เป็นอนัตตา,

สัญญา จะ หิทัง ภิกขะเว             

ถ้าหากว่าสัญญานี้เป็นอัตตา คือ 

อัตตา อะภะวิสสะ,                 

ความจำได้หมายรู้เป็นของๆตนแล้วไซร้ 

นะยิทัง สัญญา อาพาธายะ     

สัญญาจะไม่อาพาธ หรือทำให้เราลำบากใจ 

สังวัตเตยยะ, ลัพเภถะ จะ         

ย่อมบังคับสัญญาได้ตามปรารถนา 

สัญญายะ, เอวัง เม สัญญา โหตุ     

ขอให้ความจำของเราจงเป็นอย่างนี้เถิด 

เอวัง เม สัญญา มา อะโหสีติ ฯ    

ความจำของเราอย่าได้เป็นอย่างนั้นเลย 

ยัสฺมา จะ โข ภิกขะเว         

ภิกษุทั้งหลาย ความจำนี้ เป็นอนัตตา 

สัญญา อะนัตตา,             

คือ มิใช่ตัวตนหรือของๆ ตนหรือของใครๆ 

ตัสฺมา สัญญา อาพาธายะ     

สัญญาความจำจึงเสื่อมเลือนหายไปได้ 

สังวัตตะติ, นะ จะ ลัพภะติ     

จึงบังคับไม่ได้ดั่งใจปรารถนาว่า 

สัญญายะ, เอวัง เม สัญญา โหตุ     

ขอให้ความจำของเราเป็นอย่างนี้เถิด 

เอวัง เม สัญญา มา อะโหสีติ ฯ         

ความจำของเราอย่าได้เป็นอย่างนั้นเลย 

สังขารา อะนัตตา ฯ             

สังขาร (ความคิดปรุงแต่ง) เป็นอนัตตา

สังขารา จะ หิทัง ภิกขะเว         

ภิกษุทั้งหลาย ถ้าความคิดเป็นตัวเรา 

อัตตา อะภะวิสสังสุ,             

เป็นของๆ เราแล้วไซร้ 

นะยิทัง สังขารา อาพาธายะ     

สังขารความคิดคงไม่เป็นไปเพื่ออาพาธ 

สังวัตเตยยุง,                 

ไม่เป็นไปเพื่อให้เราทรมาณ-ลำบากใจ

ลัพเภถะ จะ สังขาเรสุ,         

จะทำคิดได้ตามความปรารถนาในสังขารว่า 

เอวัง เม สังขารา โหตุ เอวัง    

ขอสังขารความคิดของเราจงเป็นอย่างนี้เถิด 

เม สังขารา มา อะเหสุนติ ฯ     

อย่าได้เป็นอย่างนั้น อย่าคิดไปอย่างนั้นเลย 

ยัสฺมา จะ โข ภิกขะเว         

ก็เพราะเหตุที่สังขารไม่ใช่ตัวตนเรา-ของๆเรา

สังขารา อะนัตตา,             

ความคิดดี ความคิดชั่ว นี้ไม่ใช่เรา-ของๆ เรา

ตัสฺมา สังขารา อาพาธายะ     

สังขารความคิดนี้ จึงเป็นไปเพื่ออาพาธ 

สังวัตตันติ,                 

คือความคิดที่เป็นไป ทำให้เราไม่สบายใจ 

นะ จะ ลัพภะติ สังขาเรสุ,         

และไม่ได้สังขารความคิดดั่งใจปรารถนาว่า 

เอวัง เม สังขารา โหตุ         

ขอให้ความคิดปรุงแต่งเป็นแบบนี้เถิด 

เอวัง เม สังขารา มา อะเหสุนติ ฯ    

อย่าได้คิดปรุงแต่งไปแบบนั้นเลย 

วิญญาณัง อะนัตตา ฯ             

วิญญาณ (ความรู้สึกรับรู้) ไม่ใช่ตัวตน

วิญญาณัญจะ หิทัง ภิกขะเว     

ภิกษุทั้งหลาย ถ้าวิญญาณเป็นตัวตนแล้วไซร้ 

อัตตา อะภะวิสสะ, นะยิทัง วิญญาณัง อาพาธายะ         

วิญญาณนี้ก็ย่อมไม่เป็นไปเพื่ออาพาธ 

สังวัตเตยยะ,                     

ย่อมไม่ทำให้เรารู้สึกป่วย-ไม่สบายใจ

ลัพเภถะ จะ วิญญาเณ,             

ก็จะได้วิญญาณตามใจปรารถนาว่า 

เอวัง เม วิญญาณัง โหตุ เอวัง         

ขอวิญญาณของเราจงเป็นอย่างนี้เถิด 

เม วิญญาณัง มา อะโหสีติ ฯ         

อย่าให้วิญญาณของเราเป็นอย่างนั้นเลย 

ยัสมา จะ โข ภิกขะเว             

ก็เพราะเหตุวิญญาณไม่ใช่ตัวตน-ของๆ ตน

วิญญาณัง อะนัตตา, ตัสฺมา วิญญาณัง อาพาธายะ         

วิญญาณจึงเป็นไปเพื่ออาพาธ 

สังวัตตะติ, นะ จะ ลัพภะติ วิญญาเณ,         

และไม่ได้วิญญาณเป็นไปตามใจปรารถนา 

เอวัง เม วิญญาณัง โหตุ     

ว่าขอให้วิญญาณความรับรู้ของเรา เป็นอย่างนี้เถิด 

เอวัง เม วิญญาณัง มา อะโหสีติ ฯ     

อย่าได้วิญญาณรับรู้อย่างนั้นเลย

ตัง กิง มัญญะถะ ภิกขะเว     

ภิกษุทั้งหลาย เธอจะสำคัญข้อความนี้เป็นไฉน 

รูปัง นิจจัง วา อะนิจจัง วาติ ฯ         

รูปทั้งหลาย เที่ยงหรือไม่เที่ยง 

อะนิจจัง ภันเต ฯ             

ภิกษุเหล่านั้นกราบทูลว่า ไม่เที่ยง พระเจ้าข้า

ยัมปะนานิจจัง ทุกขัง วา ตัง         

สิ่งใดไม่เที่ยง สิ่งนั้นเป็นทุกข์ 

สุขัง วาติ ฯ                     

หรือเป็นสุขเล่า 

ทุกขัง ภันเตฯ                     

เป็นทุกข์พระเจ้าข้า 

ยัมปะนานิจจัง ทุกขัง             

ก็สิ่งใดไม่เที่ยง ทนได้ยาก จัดว่าเป็นทุกข์ 

วิปะริณามะธัมมัง,                 

มีความแปรปรวน เสื่อมไปเป็นธรรมดา

กัลลัง นุ ตัง สะมะนุปัสสิตุง,         

ควรแล้วหรือที่เราจะตามเห็นสิ่งนั้นว่า

เอตัง มะมะ เอโสหะมัสฺมิ             

รูปนี้ ร่างกายนี้เป็นเรา นี้เป็นของ ๆ เรา 

เอโส เม อัตตาติ ฯ                 

ตัวเราเป็นอย่างนั้น ตัวเราเป็นอย่างนี้ 

โน เหตัง ภันเต ฯ                 

ไม่ควรเห็นเป็นอย่างนั้น พระเจ้าข้า 

ตัง กิง มัญญะถะ ภิกขะเว            

ภิกษุทั้งหลาย เธอย่อมสำคัญความข้อนี้ 

เวทะนา นิจจา วา อะนิจจา วาติ ฯ     

เป็นไฉน เวทนาเที่ยงหรือไม่เที่ยง

อะนิจจา ภันเต ฯ             

ไม่เที่ยง พระเจ้าข้า

ยัมปะนานิจจัง ทุกขัง วา ตัง         

ก็สิ่งใดไม่เที่ยง สิ่งนั้นเป็นทุกข์ 

สุขัง วาติ ฯ                     

หรือเป็นสุขเล่า 

ทุกขัง ภันเต ฯ                     

เป็นทุกข์ พระเจ้าข้า

ยัมปะนานิจจัง ทุกขัง             

ก็สิ่งใดไม่เที่ยง ทนได้ยาก เป็นทุกข์ 

วิปะริณามะธัมมัง,                 

มีความแปรปรวนไป เสื่อมไปเป็นธรรมดา 

กัลลัง นุ ตัง สะมะนุปัสสิตุง,         

สมควรแล้วหรือที่เราจะคิดว่า 

เอตัง มะมะ เอโสหะมัสฺมิ             

เวทนานี้เป็นเรา เราคือเวทนาอย่างนั้นอย่างนี้ 

เอโส เม อัตตาติ ฯ             

หรือเวทนานี้เป็นตัวตนเรา เป็นของๆ เรา 

โน เหตัง ภันเต ฯ             

ไม่สมควรที่จะคิดอย่างนั้น พระเจ้าข้า 

ตัง กิง มัญญะถะ ภิกขะเว     

ภิกษุทั้งหลาย เธอจะสำคัญความข้อนี้เป็นไฉน 

สัญญา นิจจา วา อะนิจจา วาติ ฯ     

สัญญาเที่ยงหรือไม่เที่ยง

อะนิจจา ภันเต ฯ                 

ไม่เที่ยง พระเจ้าข้า

ยัมปะนานิจจัง ทุกขัง วา ตัง         

สิ่งใดไม่เที่ยง สิ่งนั้นเป็นทุกข์

สุขัง วาติ ฯ                     

หรือเป็นสุขเล่า

ทุกขัง ภันเต ฯ                     

เป็นทุกข์พระเจ้าข้า

ยัมปะนานิจจัง ทุกขัง             

ก็สิ่งใดไม่เที่ยงเป็นทุกข์ 

วิปะริณามะธัมมัง,                 

มีความแปรปรวนไปเป็นธรรมดา

กัลลัง นุ ตัง สะมะนุปัสสิตุง,        

ควรแล้วหรือจะคิดว่า ความจำนี้เป็นเรา 

เอตัง มะมะ เอโสหะมัสฺมิ             

เราคือความจำอย่างนั้น อย่างนี้ 

เอโส เม อัตตาติ ฯ                 

และความจำนี้เป็นตัวตนของเรา 

โน เหตัง ภันเต ฯ                 

ไม่ควรที่จะคิดอย่างนั้น พระเจ้าข้า

ตัง กิง มัญญะถะ ภิกขะเว         

ภิกษุทั้งหลาย เธอจะสำคัญความนี้เป็นไฉน 

สังขารา นิจจา วา อะนิจจา วาติ ฯ 

สังขาร-ความคิดปรุงแต่ง เที่ยงหรือไม่เที่ยง

อะนิจจา ภันเต ฯ                 

ไม่เที่ยง พระเจ้าข้า

ยัมปะนานิจจัง ทุกขัง วา ตัง         

สิ่งใดไม่เที่ยง สิ่งนั้นเป็นทุกข์ 

สุขัง วาติ ฯ                     

หรือเป็นสุขเล่า

ทุกขัง ภันเต ฯ                     

เป็นทุกข์พระเจ้าข้า

ยัมปะนานิจจัง ทุกขัง            

ก็สิ่งใดไม่เที่ยง เป็นทุกข์ 

วิปะริณามะธัมมัง,                 

มีความแปรปรวนไป เสื่อมไปเป็นธรรมดา,

กัลลัง นุ ตัง สะมะนุปัสสิตุง,         

สมควรแล้วหรือที่จะคิดว่า 

เอตัง มะมะ เอโสหะมัสมิ             

ความคิดนั้นเป็นเรา เราคือความคิดนั้น 

เอโส เม อัตตาติ                 

ความคิดที่ดีที่ชั่วนั้น เป็นตัวตนของเรา 

โน เหตัง ภันเต                

ไม่สมควรคิดอย่างนั้น พระเจ้าข้า 

ตัง กิง มัญญะถะ ภิกขะเว     

ภิกษุทั้งหลาย เธอจะสำคัญความข้อนี้เป็นไฉน 

วิญญาณัง นิจจัง วา                 

วิญญาณเที่ยงหรือไม่เที่ยง

อะนิจจัง วาติ ฯ  อะนิจจัง ภันเต ฯ                 

ไม่เที่ยง พระเจ้าข้า

ยัมปะนานิจจัง ทุกขัง วา ตัง         

สิ่งใดไม่เที่ยง สิ่งนั้นเป็นทุกข์ 

สุขัง วาติ ฯ                     

หรือเป็นสุขเล่า 

ทุกขัง ภันเตฯ                     

เป็นทุกข์ พระเจ้าข้า

ยัมปะนานิจจัง ทุกขัง             

ก็สิ่งใดไม่เที่ยงเป็นทุกข์ 

วิปะริณามะธัมมัง,                 

มีความแปรปรวน เปลี่ยนไปเป็นธรรมดา

กัลลัง นุ ตัง สะมะนุปัสสิตุง,         

ควรแล้วหรือที่จะตามเห็นสิ่งนั้นว่า 

เอตัง มะมะ เอโสหะมัสฺมิ             

นั่นเป็นเรา เราคือความรู้สึกอย่างนั้นอย่างนี้ 

เอโส เม อัตตาติ ฯ                 

และความรู้เหล่านี้เป็นตัวตนของเรา 

โน เหตัง ภันเต ฯ                 

ไม่สมควรที่จะคิดเห็นอย่างนั้น พระเจ้าข้า 

ตัสมาติหะ ภิกขะเว,                 

เพราะเหตุนั่นแล ภิกษุทั้งหลาย 

ยังกิญจิ รูปัง,                     

รูปอย่างใดอย่างหนึ่ง 

อะตีตานาคะตะปัจจุปปันนัง,     

ทั้งที่เป็นรูปในอดีต ในอนาคต หรือรูปปัจจุบัน 

อัชฌัตตัง วา พะหิทธา วา,         

ทั้งภายในก็ตาม ภายนอกก็ตาม 

โอฬาริกัง วา สุขุมัง วา,             

หยาบก็ตาม ละเอียดก็ตาม 

ฮีนัง วา ปะณีตัง วา,                 

เลวก็ตาม ประณีตก็ตาม 

ยันทูเร สันติเก วา,                 

อยู่ในที่ใกล้ก็ตาม ในที่ไกลก็ตาม

สัพพัง รูปัง, เนตัง มะมะ เนโส-     

รูปทั้งหมด ล้วนแต่ไม่เที่ยง รูปนี้ไม่ใช่ตัวเรา 

หะมัสมิ นะ เมโส อัตตาติ ฯ         

รูปไม่เป็นเรา รูปไม่เป็นของๆเรา 

เอวะเมตัง ยะถาภูตัง         

เราไม่ใช่รูปร่างกายนี้ เธอพึงเห็นด้วยปัญญา 

สัมมัปปัญญายะ ทัฏฐัพพัง ฯ         

อันชอบตามความเป็นจริงอย่างนั้นเถิด 

ยา กาจิ เวทะนา                 

เวทนา คือความรู้สึก อย่างใดอย่างหนึ่ง 

อะตีตานาคะตะปัจจุปปันนา,     

ทั้งที่เป็นอดีต ในอนาคต และในปัจจุบันก็ตาม 

อัชฌัตตา วา พะหิทธา วา,         

เวทนาอยู่ภายในก็ตาม ที่ภายนอกก็ตาม 

โอฬาริกา วา สุขุมา วา,             

หยาบก็ตาม ละเอียดก็ตาม 

ฮีนา วา ปะณีตา วา,                 

เลวก็ตาม ประณีตก็ตาม 

ยา ทูเร สันติเก วา,                 

อยู่ที่ไกลก็ตาม อยู่ใกล้ก็ตาม 

สัพพา เวทะนา, เนตัง มะมะ     

เวทนาทั้งหมด เธอพึงรู้สึกด้วยปัญญาอันชอบ 

เนโสหะมัสฺมิ นะ เมโส อัตตาติ ฯ 

ตามความจริงอย่างนี้ว่า เวทนานี้ไม่ใช่ของเรา 

เอวะเมตัง ยะถาภูตัง             

เราไม่ใช่เวทนาอย่างนั้นอย่างนี้

สัมมัปปัญญายะ ทัฏฐัพพัง ฯ         

และเวทนานี้ ก็มิใช่ตัวตนของเรา

ยา กาจิ สัญญา             

สัญญา ความจำได้ระลึกได้อย่างใดอย่างหนึ่ง 

อะตีตานาคะตะปัจจุปปันนา,     

ที่มีแล้วในอดีต อนาคต แม้ในปัจจุบันก็ตาม

อัชฌัตตา วา พะหิทธา วา,         

ภายในก็ตาม ภายนอกก็ตาม 

โอฬาริกา วา สุขุมา วา,             

หยาบก็ตาม ละเอียดก็ตาม 

ฮีนา วา ปะณีตา วา,                 

เลวก็ตาม ประณีตก็ตาม 

ยา ทูเร สันติเก วา,            

ระลึกจำได้หมายรู้ที่อยู่ใกล้ก็ตาม ไกลก็ตาม 

สัพพา สัญญา, เนตัง มะมะ     

สัญญาทั้งหมดนั้น ล้วนแต่ไม่เที่ยง ไม่ใช่เรา 

เนโสหะมัสฺมิ นะ เมโส อัตตาติฯ     

ไม่เป็นตัวตนของเรา เราไม่เป็นสัญญา 

เอวะเมตัง ยะถาภูตัง             

เธอทั้งหลายพึงเห็นสัญญา-ความจำนี้ ด้วย

สัมมัปปัญญายะ ทัฏฐัพพัง ฯ         

ปัญญาอันชอบตามความจริงอย่างนั้นเถิด 

เย เกจิ สังขารา,                 

สังขารความคิดปรุงแต่ง อย่างใดอย่างหนึ่ง 

อะตีตานาคะตะปัจจุปปันนา,         

ทั้งที่เป็นอดีต อนาคตและในปัจจุบัน 

อัชฌัตตา วา พะหิทธา วา,         

ความคิดภายในก็ตาม ภายนอกก็ตาม 

โอฬาริกา วา สุขุมา วา,             

คิดหยาบก็ตาม คิดละเอียดก็ตาม 

ฮีนา วา ปะณีตา วา,                 

คิดเลวๆ ก็ตาม คิดอย่างประณีตก็ตาม 

เย ทูเร สันติเก วา,                 

คิดในเรื่องใกล้ตัวก็ตาม คิดเรื่องไกลก็ตาม 

สัพเพ สังขารา, เนตัง มะมะ     

สังขารทั้งหมด ก็เป็นสักว่าสังขาร ล้วนไม่เที่ยง 

เนโสหะมัสฺมิ นะ เมโส อัตตาติ ฯ     

ความคิดนี้ไม่ใช่ของเรา เราไม่ใช่ความคิดนี้ 

เอวะเมตัง ยะถาภูตัง             

เธอทั้งหลาย พึงเห็นสังขารด้วยปัญญาอัน 

สัมมัปปัญญายะ ทัฏฐัพพัง ฯ        

ชอบตามความเป็นจริงแล้วอย่างนั้นเถิด 

ยังกิญจิ วิญญาณัง                 

ความรับรู้ เรื่องใดเรื่องหนึ่ง 

อะตีตานาคะตะปัจจุปปันนัง,         

ทั้งที่เป็นอดีต อนาคต และในปัจจุบัน 

อัชฌัตตัง วา พะหิทธา วา,         

ภายในก็ตาม ภายนอกก็ตาม 

โอฬาริกัง วา สุขุมัง วา,             

หยาบก็ตาม ละเอียดก็ตาม 

ฮีนัง วา ปะณีตัง วา,                 

เลวก็ตาม ประณีตก็ตาม 

ยันทูเร สันติเก วา,                 

ไกลก็ตาม ใกล้ก็ตาม 

สัพพัง วิญญาณัง, เนตัง มะมะ     

วิญญาณทั้งหมดไม่เที่ยงนี้ ไม่ใช่ตัวเรา 

เนโสหะมัสฺมิ นะ เมโส อัตตาติ ฯ 

นั่นไช่ของๆเรา เราไม่ใช่ความรู้สึกเหล่านี้ 

เอวะเมตัง ยะถาภูตัง         

เธอทั้งหลายพึงเห็นวิญญาณด้วยปัญญาอัน 

สัมมัปปัญญายะ ทัฏฐัพพัง ฯ     

ชอบตามความเป็นจริงอย่างนั้นเถิด 

เอวัง ปัสสัง ภิกขะเว             

ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริยะสาวกผู้ได้สดับฟัง 

สุตฺวา อะริยะสาวะโก,         

และพิจารณาตามรู้และเห็นอยู่ อย่างนี้แล้ว 

รูปัสมิงปิ นิพพินทะติ,             

ย่อมเบื่อหน่ายในรูป ร่างกายทั้งหลาย 

เวทะนายะปิ นิพพินทะติ,             

ย่อมเบื่อหน่ายในเวทนา ความรู้สึกต่างๆ 

สัญญายะปิ นิพพินทะติ,             

ย่อมเบื่อหน่ายในสัญญา ความจำต่างๆ 

สังขาเรสุปิ นิพพินทะติ,             

ย่อมเบื่อหน่ายในสังขาร การปรุงแต่งต่างๆ 

วิญญาณัสมิงปิ นิพพินทะติ,         

ย่อมเบื่อหน่ายในวิญญาณ การรับรู้ต่างๆ 

นิพพินทัง วิรัชชะติ ฯ             

เมื่อเบื่อหน่าย ย่อมคลายกำหนัด 

วิราคา วิมุจจะติ ฯ                 

เพราะสิ้นกำหนัด จิตก็หลุดพ้น 

วิมุตตัสฺมิง วิมุตตะมีติ             

เมื่อจิตหลุดพ้นแล้ว 

ญาณัง โหติ,                     

ย่อมมีญาณหยั่งรู้ว่า จิตหลุดพ้นแล้ว

ขีณา ชาติ,                     

รู้ชัดว่า ชาติสิ้นแล้ว หมดสิ้นความเกิดแล้ว 

วุสิตัง พรัหมะจะริยัง,             

พรหมจรรย์อันบริสุทธิ์หมดจด อยู่จบแล้ว 

กะตัง กะระณียัง, นาปะรัง         

กิจที่ควรทำได้กระทำสำเร็จแล้ว กิจอื่น 

อิตถัตตายาติ ปะชานาตีติ ฯ    

เพื่อความเป็นผู้หมดจดจากกิเลส ไม่มีอีกแล้ว 

อิทะมะโวจะ ภะคะวา,         

พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัส อนัตตลักขณสูตร 

อัตตะมะนา ปัญจะวัคคิยา ภิกขู     

นี้จบลง ภิกษุปัญจวคีย์ ต่างก็มีใจยินดี ชื่นชม 

ภะคะวะโต ภาสิตัง อะภินันทุง ฯ 

ในพระภาษิตของพระผู้มีพระภาคเจ้า 

อิมัสมิญจะ ปะนะ เวยยา-         

ก็ในขณะเมื่อพระผู้มีพระภาคเจ้า กำลังตรัส 

กะระณัสฺมิง ภัญญะมาเน,     

เทศนาพระภาษิตนี้อยู่ จิตของพระภิกษุปัญจว 

ปัญจะวัคคิยานัง ภิกขูนัง –    

คีย์เหล่านั้นก็หลุดพ้นจากอาสวะกิเลสทั้งปวง

อะนุปาทายะ, อาสะเวหิ        

เพราะไม่ยึดมั่นถือมั่น ละปล่อยวางอุปาทาน

จิตตานิ วิมุจจิงสูติ ฯ             

ในขันธ์ ๕ คือ รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาณ แล ฯ